مهارتهای آموزش مدیریت استرس را شرح دهید
هستهی اصلی اکثر برنامههای مدیریت استرس را ۵ مهارت تشکیل میدهد:
۱) خودنگری یا self-observation
۲) بازسازی شناختی
۳) آموزش آرامسازی یا آرمیدگی
۴) مدیریت زمان و حل مسئله.
خودنگری:
- در این مهارت با استفاده از فرم یادداشت روزانه از فرد خواسته میشود که حوادث استرسزای زندگی خود را ثبت کند. مثلاً جدال با همسر که میتواند منجر به سردرد شود.
بازسازی شناختی:
- هدف این روش آگاه کردن بیمار نسبت به افکار، باورها و انتظارات غیرانطباقی خود و تغییر آنهاست و بیمار آموزش میبیند که فرضیات مثبت را جایگزین فرضیات منفی کند.
تمرینات آرامسازی:
- ادموند جاکوبسن در سال ۱۹۳۸، روشی برای آموزش آرامسازی بدون استفاده از ابزاری که در پسخوراند زیستی به کار میرود، به وجود آورد.
- در این روش به بیماران یاد داده میشود که گروههای مختلف عضلات خود را منبسط کنند، مثلاً عضلاتی را که در سردرد تنشی درگیر هستند.
- وقتی بیماران با وضعیتهایی که باعث بروز تنش در عضلاتشان میشود مواجه میگردند از این وضعیتها آگاه هستند، بنابراین بر اساس چیزی که یاد گرفتهاند اقدام به آرامسازی میکنند.
این روش در واقع نوعی حساسیتزدایی تدریجی یا سیستماتیک است که شکلی از رفتاردرمانی محسوب میشود.
مدیریت زمان:
هدف از مدیریت زمان، بازگرداندن حس توازن زندگی به افراد است.
قدم اول در آموزش مهارتهای مدیریت زمان، افزایش آگاهی از الگوهای موجود صرف زمان است. برای اینمنظور از بیماران خواسته میشود که نحوهی صرف زمان خود را در هر روز ثبت کنند و میزان هر یک از فعالیتها را مشخص کنند.
میتوان از بیمار درخواست کرد که حوزههای مهم زندگی خودش را فهرست کند و دو برآورد زمانی ارائه دهد:
۱) میزان زمانی که در حالحاضر صرف این فعالیتها میکند
۲) میزان زمانی که دوست دارند صرف این فعالیتها کنند.
اغلب بین زمان مطلوب افراد در زمینهی فعالیتهای مهم و زمانی که واقعاً صرف این فعالیتها میکنند، تفاوت قابلتوجهی وجود دارد. در نتیجه آگاه شدن از این تفاوت، انگیزهی فرد را برای اِعمال تغییرات افزایش میدهد.
حل مسئله:
قدم نهایی حل مسئله است که طی آن بیمار تلاش میکند بهترین راهحل را برای موقعیتهای دشوار موجود بیابد و سپس پیشرفت خود را با درمانگر مرور کند.
البته دو روش دیگر نیز در کتاب مطرح شده که توضیح داده میشود:
۱) هیپنوتیزم ۲) پسخوراند زیستی
هیپنوتیزم:
- برای ترک سیگار و تقویت تغییر رژیم غذایی موثر است. همراه با تصویرسازی آزاردهنده استفاده میشود. مثلاً سیگار طعم نامطبوعی دارد.
⚠️ برای بیمارانی که میزان عود بالایی دارند ممکن است به تکرار درمان هیپنوتیزم نیاز داشته باشند. که معمولاً سه یا چهار جلسه است.
پسخوراند زیستی:
➕ اولین بار میلر در مقالهای عنوان کرد که انسانها نیز به مانند حیوانات میتوانند یاد بگیرند که برخی از واکنشهای فیزیولوژیک و غیرارادی مثل انقباض عروق خونی، آهنگ ضربان قلب و سرعت ضربان قلب را کنترل کنند که به این حالت پسخوراند زیستی میگویند.
⚠️ بهنظر میرسد که این تغییرات فیزیولوژیک در ایجاد، درمان یا علاج برخی از اختلالات روان-تنی نقش قابلملاحظهای دارند.
✅ پسخوراند زیستی و فنون وابسته به آن در درمان موارد زیر مفید بوده است:
۱) سردردهای تنشی۲) سردردهای میگرنی۳) بیماری رینود
⚠️با اینکه فنون پسخوراند زیستی در ابتدا نتایج امیدبخشی را درمان هیپرتانسیون اساسی بهدنبال داشتند، اثرات درازمدت درمان آرامسازی در این زمینه چشمگیرتر بوده
۵.شایعترین علامت عصبی چیست و سردردهای میگرنی و خوشهای را شرح دهید؟
الف- سردرد
ب- سردرد میگرنی یا عروقی یک اختلال حملهای است که وجه مشخصهی آن سردردهای راجعه و یکطرفهای است که با یا بدون اختلالات گوارشی و بینایی مربوطه مانند تهوع، استفراغ و ترس از نور بروز میکنند.
⚠️ این سردردها احتمالاً بر اثر اختلال کارکردی در گردش خون جمجمهای پدید میآیند.
➕ بیشتر در زنان وجود دارد.
➕ استرس یکی از عوامل تسریعکنندهی سردرد میگرنی است و بسیاری از افراد مبتلا به میگرن، بیش از حد خوددار و کمالگرا هستند.
➕ سردردهای خوشهای نیز با میگرن ارتباط دارد.
➕ سردردهای خوشهای یکطرفه هستند، تا هشتبار در روز رخ میدهند و بروز آنها با علائم زیر همراه است:
۱) میوز
۲) پتوز
۳) تعریق